یکی از مهم ترین اختیاراتی که مقامات قضایی در جهت مبارزه با جرم برعهده دارند حق بازداشت مظنونان و متهمان می‌باشد. اما این امکان وجود دارد که روند نهایی دادرسی کیفری منتهی به برائت یا منع تعقیب فرد شود. بنابراین دادرسی منصفانه و اخلاق ایجاب می‌کند که دولت جبران خسارت ایام بازداشت شده ناموجه افراد را پرداخت نماید.
| موضوع | توضیح کوتاه و نکات کلیدی |
|---|---|
| تعریف بازداشت غیرقانونی | بازداشت فرد بدون حکم قضایی یا خارج از حدود قانونی. این اقدام نقض حق آزادی افراد و موجب مسئولیت دولت یا مقام قضایی می‌شود. |
| مبنای قانونی جبران خسارت | طبق ماده ۲۵۵ تا ۲۶۰ قانون آیین دادرسی کیفری، در صورت صدور حکم برائت یا منع تعقیب، فرد بازداشت‌شده می‌تواند خسارت ایام بازداشت ناموجه خود را مطالبه کند. |
| موارد عدم استحقاق جبران خسارت (ماده ۲۵۶) | الف) خودداری شخص از ارائه مدارک بی‌گناهی.ب) بازداشت به‌دلیل پنهان‌کاری برای کمک به مجرم.پ) موجبات بازداشت خود را به ناحق فراهم کرده باشد.ت) همزمان به علت قانونی دیگری بازداشت بوده باشد. |
| مجازات بازداشت غیرقانونی توسط قاضی | چنانچه قاضی خارج از چارچوب قانون اقدام به بازداشت فرد کند، مسئول و قابل تعقیب انتظامی و کیفری است. این موضوع از مصادیق تخلف اداری و جرم سلب آزادی غیرقانونی محسوب می‌شود. |
| حکم خسارت بازداشت غیرقانونی | دولت موظف است تمام ضرر و زیان‌های مادی، معنوی و منافع ممکن‌الحصول ناشی از بازداشت غیرقانونی را جبران کند. |
| مراحل مطالبه خسارت بازداشت غیرقانونی | 1. فرد باید ظرف ۶ ماه از ابلاغ رأی قطعی برائت یا منع تعقیب، درخواست خود را به کمیسیون استانی جبران خسارت تقدیم کند.2. کمیسیون (متشکل از ۳ قاضی دادگاه تجدیدنظر) بررسی و در صورت احراز شرایط، حکم به پرداخت خسارت صادر می‌کند.3. در صورت رد درخواست، فرد می‌تواند ظرف ۲۰ روز به کمیسیون ملی جبران خسارت اعتراض کند (رأی این کمیسیون قطعی است). |
| شکایت از حبس و بازداشت غیرقانونی | هر فردی که به‌صورت غیرمجاز بازداشت شده باشد، حق شکایت کیفری علیه عاملان (اعم از مأمور یا قاضی) را دارد و می‌تواند جبران خسارت خود را مطالبه کند. |
مجازات بازداشت غیر قانونی توسط قاضی
مواقعی هم وجود دارد که قاضی به دلیل بازداشت غیر قانونی، مورد بازخواست قرار می‌گیرد. در نظام حقوقی ایران، قاضی نیز به‌عنوان یکی از مقامات رسمی اگر در اجرای وظایف خود از چارچوب قانون عدول کند و موجبات بازداشت غیر قانونی فردی را فراهم آورد، مسئول شناخته می‌شود. بازداشت غیر قانونی زمانی اتفاق می‌افتد که فردی بدون حکم قضایی یا خارج از شرایط مقرر در قوانین بازداشت شود و در این صورت است که باید مجازات بازداشت غیرقانونی توسط قاضی انجام شود.
ماده 256 قانون آئین دادرسی کیفری در این رابطه مقرر داشته است که: «در موارد زیر شخص بازداشت شده مستحق جبران خسارت نیست:
الف- بازداشت شخص، ناشی از خودداری در ارائه اسناد، مدارک و ادله بی گناهی خود باشد.
ب- به منظور فراری دادن مرتکب جرم، خود را در مظان اتهام و بازداشت قرار داده باشد.
پ- به هر جهتی به ناحق موجبات بازداشت خود را فراهم آورده باشد.
ت- همزمان به علت قانونی دیگر بازداشت باشد. »
حکم خسارت بازداشت غیر قانونی
براساس قانون آیین دادرسی و برای حکم خسارت بازداشت غیر قانونی شاکی می‌تواند جبران تمام ضرر و زیان‌های مادی و معنوی و منافع ممکن‌الحصول ناشی از جرم را مطالبه کند. دادرسی منصفانه و اخلاق ایجاب می‌کند که دولت جبران خسارت ایام بازداشت شده ناموجه افراد را پرداخت نماید. در قانون آیین دادرسی کیفری ایران مسئولیت دولت به خسارت ناشی از بازداشت غیر قانونی اعم از اینکه مبنای مسئولیت تقصیر یا خطای قاضی یا اشخاص دیگر باشد مورد پذیرش قرار گرفته است و در امر خسارت بازداشت غیرقانونی دولت خود را مسئول دانسته است
شخص بازداشت شده باید ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ رای قطعی حاکی از بی‌گناهی خود، درخواست جبران خسارت را به کمیسیون استانی، متشکل از سه نفر از قضات دادگاه تجدید نظر استان به انتخاب رئیس قوه قضائیه تقدیم کند. کمیسیون در صورت احراز شرایط مقرر در این قانون، حکم به پرداخت خسارت صادر می‌کند. در صورت رد درخواست، این شخص می‌تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ، اعتراض خود را در کمیسیون ملی جبران خسارت متشکل از رئیس دیوان عالی کشور یا یکی از معاونان وی و دو نفر از قضات دیوان عالی کشور به انتخاب رئیس قوه قضائیه به عمل می آید مطرح و رای کمیسیون ملی قطعی است، برای تکمیل اطلاعات بهتر است با وکیل کیفری در ارتباط باشیم.
شکایت از حبس و بازداشت اشخاص بی گناه
شکایت از حبس غیر قانونی و بازداشت غیرمجاز از جمله جرایمی است که نیازمند پیگیری حقوقی فوری و دقیق است و فرد حبس کشیده می‌تواند از اقدام به شکایت از بازداشت غیرقانونی خود کند. جرم بازداشت غیرقانونی به معنی سلب آزادی فرد به صورت غیرمجاز و بدون داشتن مجوز قانونی است. بازداشت غیر قانونی نه تنها حق آزادی فرد را نقض می‌کند بلکه می‌تواند به اعتبار سیستم قضایی و حقوقی نیز ضربه وارد کند.
اگر به دنبال خسارت‌های ناشی از حبس غیرمجاز هستید و قصد شکایت از حبس غیر قانونی دارید، مسترداد در خدمت شماست تا در این روند به کمک شما بیاید. از جمله ویژگی‌های بارز تیم مستر داد می‌توان به مواردی مانند کار تخصصی در حوزه‌های مختلف حقوقی، پیگیری منظم و گزارش دهی به موکل، سرعت در پیگیری پرونده‌ها، دقت در انجام کار و ارتباط مستقیم و مداوم با موکل و دادن مشاوره با وکیل در بهترین زمان ممکن است. برای ارتباط با تیم مسترداد کافی است که با شماره 09120372571 ارتباط برقرار کنید.