شکایت برای گرفتن ارث یکی از رایج‌ترین دعاوی حقوقی میان خانواده‌ها است. وراث در صورتی که در تقسیم ارث به توافق نرسند، می‌توانند از دادگاه درخواست تقسیم ارث کنند. این شکایت اغلب به دلیل اختلافات بین وراث بر سر اموال متوفی یا عدم همکاری یکی از آن‌ها در روند انحصار وراثت مطرح می‌شود. پیش از ورود به مراحل قانونی، باید به نکات کلیدی آگاه بود.
طبق قانون مدنی ایران (مواد ۸۶۷ تا ۸۷۴)، وراث تنها زمانی می‌توانند اقدام به تقسیم ارث کنند که تمامی دیون و بدهی‌های متوفی، از جمله هزینه‌های کفن و دفن، تسویه شده باشد. چنانچه یکی از وراث از همکاری خودداری کند یا اقدام به تصرف اموال بدون رضایت سایر وراث نماید، دیگر وراث می‌توانند با طرح شکایت از دادگاه خواستار تقسیم قانونی ارث و حتی ابطال اقدامات غیرقانونی یکی از وراث شوند.
در بسیاری از پرونده‌ها، یکی از وراث ممکن است بدون رضایت دیگران به تصرف اموال متوفی اقدام کند. در چنین شرایطی، وراث می‌توانند با شکایت برای گرفتن ارث از دادگاه تقاضا کنند تا اموال به‌درستی تقسیم و تصرفات غیرقانونی متوقف شود.
نقش وکیل در دعاوی ارث
در دعاوی مرتبط با ارث، حضور وکیل مجرب اهمیت بسیاری دارد. وکلا می‌توانند با آشنایی به قوانین ارث، مدارک لازم را تهیه و به دادگاه ارائه کرده و همچنین از موکلین خود در جریان دادرسی نمایندگی کنند. یک وکیل متخصص در این زمینه می‌تواند به تسریع فرآیند قانونی و حصول نتیجه مطلوب کمک کند.
مدارک لازم برای شکایت ارث
برای آغاز هرگونه فرآیند حقوقی مربوط به ارث، مدارک زیر مورد نیاز است:
- گواهی فوت متوفی: اولین و اساسی‌ترین مدرک، گواهی فوت است که باید به دادگاه ارائه شود.
- استشهادیه دفتر اسناد رسمی: اسامی تمامی وراث باید در فرم‌های مخصوص نوشته و توسط سه نفر از وراث تایید و امضا شود.
- رسید مالیاتی: فهرستی از اموال متوفی به همراه نشانی محل سکونت او به اداره دارایی ارائه شود تا وضعیت مالیات اموال متوفی مشخص شود.
- شناسنامه وراث: اصل و کپی برابر اصل شناسنامه وراث به دادگاه ارائه شود.
چالش‌های حقوقی در دعاوی ارث
دعاوی ارث معمولاً با اختلافات شدیدی میان وراث همراه است. این اختلافات می‌تواند ناشی از عدم توافق بر سر تقسیم اموال یا تنظیم نادرست وصیت‌نامه باشد. در مواردی که وصیت‌نامه به‌درستی تنظیم نشده یا وصیت‌نامه‌ای وجود ندارد، مشکلات بیشتری بروز می‌کند. در این شرایط مشاوره با وکیل می‌تواند به دفاع از حقوق وراث کمک کند.
محرومیت از ارث
یکی از سوالات رایج در دعاوی ارث این است که آیا امکان محرومیت از ارث وجود دارد؟ بر اساس قوانین مدنی ایران، محرومیت از ارث به‌طور قانونی امکان‌پذیر نیست. حتی اگر متوفی در وصیت‌نامه خود قصد محروم کردن یکی از وراث را داشته باشد، آن وصیت‌نامه معتبر نخواهد بود. استثنای این قانون، زمانی است که وارثی مرتکب جرمی مانند قتل متوفی شود، در چنین شرایطی طبق قوانین اسلامی و مدنی، فرد از ارث محروم می‌شود.
شکایت از پدر برای ارث
شکایت از پدر برای ارث یکی از مسائل حساس و پیچیده در دعاوی ارث و میراث است. این مسئله زمانی پیش می‌آید که یکی از فرزندان یا سایر وراث احساس می‌کنند حقوق آن‌ها در زمان حیات پدر یا حتی بعد از فوت او رعایت نشده است. از نظر قانونی، ارث‌بری از پدر به عنوان یک حق قانونی برای فرزندان تعریف شده است و نمی‌توان کسی را از این حق محروم کرد. اما در برخی موارد، اختلافاتی میان وراث و حتی خود پدر به وجود می‌آید که نیاز به بررسی‌های حقوقی دارد.
در مواردی که پدر در زمان حیات خود دارایی‌ها و اموال را به طور ناعادلانه میان فرزندان تقسیم می‌کند، یا بخشی از اموال را به یکی از فرزندان اختصاص می‌دهد، دیگر وراث ممکن است از این رفتار احساس نارضایتی کنند و تصمیم به شکایت بگیرند. این شکایت می‌تواند با مشاوره یک وکیل مجرب در امور ارث انجام شود. وکیل با بررسی دقیق وضعیت حقوقی، مدارک و شواهد را جمع‌آوری کرده و به دادگاه ارائه می‌دهد. در برخی موارد، دادگاه ممکن است تصمیم بگیرد که تقسیم اموال باید عادلانه‌تر انجام شود یا اموال به نحوی صحیح میان همه وراث تقسیم گردد.
شکایت از برادر برای ارث
اختلافات میان وراث معمولاً پس از فوت پدر یا مادر آغاز می‌شود و یکی از رایج‌ترین دعاوی مربوط به شکایت از برادر برای ارث است. در بسیاری از خانواده‌ها، برادران به دلیل تصرف بخشی از اموال بدون اطلاع دیگر وراث، با شکایت حقوقی مواجه می‌شوند. این دعاوی ممکن است به دلیل اختلاف در تقسیم ارث، عدم رعایت حقوق وراث، یا حتی جعل اسناد مربوط به ارث و میراث باشد.
تخلفاتی که برادر در تقسیم ارث مرتکب می‌شود می‌تواند شامل تصرف غیرقانونی اموال، فروش دارایی‌ها بدون رضایت سایر وراث یا حتی انتقال اموال به نام خود باشد. در چنین شرایطی، دیگر وراث می‌توانند با مراجعه به دادگاه و مشورت با وکیل تخصصی در امور ارث، شکایت خود را ثبت کنند. وکیل می‌تواند با بررسی مدارک و مستندات، پرونده را پیگیری کند و حقوق وراث را بازگرداند. همچنین، دادگاه با بررسی تمام مستندات از جمله گواهی انحصار وراثت و اسناد مالکیت، تصمیم به بازگشت اموال یا تقسیم مجدد آن‌ها می‌گیرد.
شکایت از خواهر برای ارث
شکایت از خواهر برای ارث نیز مشابه با شکایت از برادر می‌تواند به دلیل تصرف یا استفاده نادرست از اموال ارثی مطرح شود. در برخی موارد، خواهران به دلیل داشتن دسترسی به اسناد یا اموال خانوادگی، ممکن است اقدام به تصرف اموال بدون رضایت دیگر وراث کنند. این موضوع باعث بروز اختلافات و طرح دعاوی حقوقی میان وراث می‌شود.
در چنین مواردی، اگر یکی از خواهران بدون اطلاع یا رضایت سایر وراث، اقدام به فروش یا انتقال اموال کرده باشد، دیگر وراث می‌توانند با طرح شکایت در دادگاه، مانع از این اقدام شوند. دادگاه با بررسی مدارک، از جمله وصیت‌نامه، اسناد مالکیت و گواهی انحصار وراثت، به موضوع رسیدگی می‌کند و در صورت اثبات ادعای وراث دیگر، دستور به بازگشت اموال و تقسیم صحیح آن‌ها می‌دهد. مشورت با وکیل مجرب در چنین دعاوی، می‌تواند روند رسیدگی را تسریع کند و اختلافات خانوادگی را به‌طور مسالمت‌آمیزتر حل کند.
در صورت عدم همکاری وراث در انحصار وراثت چه باید کرد؟
یکی از چالش‌های بزرگ در پرونده‌های ارث و میراث، عدم همکاری برخی از وراث در صدور گواهی انحصار وراثت یا تقسیم اموال است. گاهی اوقات، یکی یا چند نفر از وراث از همکاری برای انجام مراحل قانونی امتناع می‌کنند که این موضوع می‌تواند باعث تأخیر در فرآیند تقسیم ارث شود. در چنین مواقعی، دیگر وراث می‌توانند با مراجعه به دادگاه و طرح شکایت، اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت کنند.
اگر یکی از وراث از همکاری برای صدور گواهی انحصار وراثت خودداری کند، دیگر وراث می‌توانند با جمع‌آوری مدارک لازم از جمله گواهی فوت متوفی و استشهادیه دفتر اسناد رسمی، درخواست صدور گواهی را به دادگاه ارائه دهند. دادگاه می‌تواند حتی بدون حضور وراث ممتنع، گواهی انحصار وراثت را صادر کرده و اموال را میان سایر وراث تقسیم کند.
اقدام دادگاه در صورت عدم همکاری وراث
در صورتی که پس از صدور گواهی انحصار وراثت، برخی از وراث همچنان از همکاری در تقسیم اموال خودداری کنند، دیگر وراث می‌توانند با طرح دعوی در دادگاه، درخواست مهر و موم اموال کنند تا از هرگونه تصرف غیرقانونی جلوگیری شود. دادگاه در این موارد دستور مهر و موم اموال را صادر می‌کند تا اموال متوفی تا زمان تصمیم‌گیری نهایی در مورد تقسیم صحیح آن‌ها محفوظ بمانند.